Każdy kierowca doskonale wie, jak ważne są płyny chłodnicze. Podczas jazdy, w silniku, panują ekstremalne warunki. Wysoka temperatura w cylindrach, rozgrzane paliwo i tarcie elementów pracujących, bez dobrego chłodzenia szybko spowodowałyby awarię samochodu. Płyny do chłodnic w autach utrzymują więc optymalne wartości temperatury w strategicznych mechanizmach pojazdu.

Układ chłodzenia – sześć elementów, z których jest zbudowany

Zimny silnik nie jest wydajny. Jego praca w niskich temperaturach ma zakłócone procesy spalania. Samochód wydala duże ilości słabo oczyszczonego dumy. Ponadto, przy silnikach benzynowych, źle odparowane paliwo osadza się w silniku, co z kolei może wpływać na proces korozji, nawet gładzi cylindrów. Z kolei zbyt wysoka temperatura spalania zagrzewa samochód, może spowodować znaczne uszkodzenia całego układu i spadek mocy jazdy.

Układ chłodzenia większości kierowców kojarzy się z chłodnicą, pompą i ewentualnie termostatem. To jednak złożony zespół sześciu głównych elementów.

Chłodnica

Najbardziej charakterystycznym podzespołem układu chłodzenia jest chłodnica. To wymiennik ciepła aktywnie obniżający przepływające przez nią płyny. Głównym źródłem chłodzenia jest powietrze dostające się do gęsto ułożonych blaszek odprowadzających ciepło z cienkiej rurki ułożonej tak, aby gorący płyn miał jak najdłuższą drogę do pokonania, a przy tym, aby aktywnie się obniżyła jego temperatura.

Zbiornik wyrównawczy

Zbiornik wyrównawczy odpowiada za stały poziom płynu chłodniczego. Płyn, wraz ze zmianami swojej temperatury może zmieniać objętość. Dzięki zbiornikowi nadmiar płynów cofa się do chłodnicy lub zostaje z niej zassany, w zależności od stopnia nagrzania układu.

Pompa wody

Pompa jest elementem wprowadzającym ciecz do układu chłodniczego i wprawiającym ją w ruch. Bez aktywnej pracy pompy, płyny chłodnicze nie mogłyby krążyć w układzie, a silnik, bez efektywnego chłodzenia, nie byłoby w stanie pracować.

Wentylator

Praca wentylatora zwiększa skuteczność pracy chłodnicy. W zależności od sposobu zamontowania wentylatora, urządzenie to pcha lub zasysa powietrze, kierując je zawsze w stronę chłodnicy. Jest szczególnie ważne, gdy samochód stoi z pracującym silnikiem. Wentylator najczęściej załączany jest pod wpływem impulsu wysyłanego przez czujnik wyczuwający podwyższającą się temperaturę płynów chłodniczych.

Termostat

Ten element układu chłodzenia steruje przepływem płynu. Dzięki niemu ciecz krąży przy silniku, albo przepływa przez chłodnicę, obniżając swoją temperaturę. Jest to ważne dla utrzymania optymalnej temperatury silnika.

Nagrzewnica

Urządzenie to ma budowę podobną do chłodnicy. Jest jednak umieszczone wewnątrz samochodu. Nagrzewnica jest szczególnie ważna w chłodne dni, kiedy może ogrzewać wnętrze auta, korzystając aktywnie z ciepła wydzielanego przez pracujący silnik.

Co to jest płyn chłodniczy?

W układzie chłodzenia najistotniejszym elementem jest płyn do chłodnic. Płyn chłodniczy to ciecz krążąca w układzie chłodzenia samochodu. Przenosi energię cieplną między silnikiem a chłodnicą. Głównie odprowadza niemal 30% ciepła powstałego ze spalania paliwa. Jednocześnie płyn chłodniczy zabezpiecza inne układy samochodu, głównie układ napędowy, przed zamarznięciem, kawitacją czy wrzeniem. Poza tym chroni silnik i elementy układu chłodzenia przed korozją. Wyjątek stanowi woda stosowana jako chłodziwo, która, choć nadal jest cenioną cieczą w motoryzacji, nie ma takich właściwości jak technicznie doskonalsze płyny do chłodnic. Dzięki płynom chłodniczym nie odkładają się również złogi techniczne ze spalania paliwa.

Płyny chłodnicze do samochodów są mieszanką wody z glikolem etylowym lub propylenowy z dodatkami inhibitorów korozji i środków uniemożliwiających korodowanie elementów metalowych.

Dlaczego tak ważna jest wymiana płynu do chłodnic?

Wielu kierowców uważa, że wystarczy kontrolować poziom płynów i ewentualnie go uzupełniać. Nie każdy wie, że dolewanie płynów może spowodować szkody. Wraz z przejechaniem określonej liczby kilometrów, płyny chłodnicze tracą swoje właściwości oraz wytrąca się z nich osad. To z kolei powoduje zapychanie kanalików i uszkodzenie pompy wody. Gęsty, przepalony płyn nie wykazuje również swoich właściwości, przez co nie może aktywnie chłodzić silnika. Przegrzany silnik nie tylko ma zwiększone spalanie paliwa, ale również może ulec uszkodzeniu.

Dlatego zaleca się zmianę płynów do chłodnic po każdym sezonie, a już na pewno co 2 lata lub po przejechaniu ok. 60 tys. km, mimo że wielu producentów (Ford, Opel, Seat) nawet nie przewiduje w książce serwisowej wymiany płynu podczas użytkowania ich modeli.

Ponadto składniki, z których zrobiony jest płyn chłodniczy, mają swoją trwałość. Jeśli płyn jest wykorzystywany zbyt długo, cały układ chłodzenia może się zapychać, wydajność pompy znacznie się zmniejsza, a termostat może zostać częściowo lub całkowicie zablokowany.

Czy samodzielnie wymieniać płyn chłodniczy?

Samodzielna wymiana płynu chłodniczego nie jest trudna. Pisaliśmy o tym już w naszym artykule. Zawsze jednak powtarzamy, że jakiekolwiek czynności serwisowe czy naprawcze warto zlecić wyspecjalizowanemu punktowi mechaniki samochodowej. Szczególnie, że prócz technicznej wymiany płynu polecamy zrobić przegląd całego układu.

Jakie są najczęstsze usterki układu chłodzenia?

Podczas serwisowania układu chłodzenia można nie tylko wychwycić duże usterki układu, ale również zauważyć jego ukryte wady, które mniej lub bardziej negatywnie wprowadzają na jakość eksploatacji poszczególnych jego elementów.

Do najczęstszych usterek układu chłodzenia należą:

• wyciek płynu chłodniczego
  płyn może wyciekać z chłodnicy przez niedokręcony korek, ale również w wyniku uszkodzenia chłodnicy, nagrzewnicy, uszczelek w przewodach lub znajdujących się pod głowicą.
• uszkodzenie termostatu
  uszkodzony termostat, który zablokuje się w pozycji otwartej, może przepuszczać nieustannie płyn chłodniczy przez chłodnicę. Spowoduje to wolniejsze nagrzewanie się silnika, a z tego wyniknie wysokie spalanie paliwa. W przypadku zablokowania termostatu w pozycji zamkniętej silnik się przegrzeje.
• awaria pompy wodnej
  uszkodzenie pompy wynika zazwyczaj z jej zatarcia albo zerwania paska napędzającego pracę. Jej uszkodzenie powoduje przegrzanie silnika.
• błędne odczyty czujnika temperatury
  czujnik temperatury pozwala zareagować poszczególnym elementom układu chłodzenia. Jeśli jego wskazania się błędne, sterowniki przełączają się na tryb awaryjny albo wykazują niedogrzanie silnika. To z kolei prowadzi do zwiększenia dawek jednostkowych paliwa i wyższego spalania.

Jak samodzielnie wskazać na uszkodzenie układu chłodzenia?

Oczywiście, jeśli samochód ma przynajmniej jedną z wyżej wymienionych usterek, ma zazwyczaj przegrzany silnik. To jednak nie wszystkie objawy awarii, które sami możemy zauważyć. Innymi są:

• niedogrzane silnika i wyższe spalanie
• wahania temperatury
• plamy pod samochodem i wycieki płynu
• biały dym z rury wydechowej
• niepracujący wentylator, szczególnie w warunkach tego wymagających
• sadza na zbiorniku wyrównawczym
• plamy oleju
• para z chłodnicy
• niepokojący zapach przegrzania elementów metalowych i z tworzywa sztucznego w kabinie samochodu
• ogień

Oczywiście dysponując pewną wiedzą, można spróbować samodzielnie naprawiać usterkę. Uczulamy jednak, że próba zaoszczędzenia kilku złotych, może zakończyć się dużym nakładem finansowych, przy pogłębiających się lub kolejnych uszkodzeniach.

Wymiana płynów to nie tylko dolanie chłodziwa i zamknięcie korka

Wymiana płynu do chłodnic nie jest więc jedynie czynnością sprawdzającą poziom cieczy i uzupełnieniem braków. To proces kompleksowej obsługi serwisowej, o której nie można zapominać.